By yadanarbon 
Lúc mới tập viết code, mình cũng hay thắc mắc cái đống số với chữ ngoằn ngoèo trong code nó để làm gì. Rồi một ngày đụng trận bug nhức đầu vì thay đổi giá trị lung tung, mới vỡ lẽ: thiếu cái thứ gọi là “đại lượng hằng” (constant) rồi! Thế là mình ngồi vọc, test mấy kiểu khai báo hằng số này.
Bắt Đầu Từ Một Rắc Rối Nho Nhỏ
Hôm ấy viết thử cái tool tính tiền điện. Mình khai báo thẳng giá điện như sau:
int giaDien = 2500; // giá 1 số điện
Tưởng đơn giản vậy thôi, ai dè viết loanh quanh cả buổi, lúc sửa chỗ này, lúc sửa chỗ kia. Chỉnh số 2500 thành 2800 ở hàm tính tiền khu A, quên béng mất chỉnh lại ở hàm in hoá đơn khu B. Kết quả? Tiền tính cho dân khu B sai be bét! Mặt mũi bức xúc vì mấy con số tùm lum, không biết đường nào mà lần.
Chuyển Sang Dùng Hằng Số – Gọn Ngay!
Một anh bạn xem code rồi cười: “Sao mày không gói cái giá điện lại thành hằng? Tới lúc nó tăng giá, chỉnh 1 chỗ thôi!”. Thế là mình vọc thử trong C#:
const int GIA_DIEN = 2500;
Ngay lập tức, code dễ nhìn hơn hẳn. Đợt giá điện đổi, mình chỉ việc:
- Tìm đúng dòng khai báo GIA_DIEN
- Sửa 2500 thành 2800
- Rồi ngồi uống nước, không lo code bị sót chỗ nào!
Vọc Thêm Mấy Ví Dụ Cho Vui
Xong cái đau đầu tính tiền điện, mình thấy cái hằng số nó ngon ghê. Bắt đầu lôi ra áp dụng lung tung:
Ví dụ 1: Trong app tính tuổi, thay vì viết * – 2000 để tính tuổi người sinh năm 2000, mình khai báo:
const int NAM_SINH = 2000;
int tuoi = * – NAM_SINH;
Rõ ràng hơn hẳn, ai nhìn cũng hiểu 2000 là năm sinh.
Ví dụ 2: Làm game con rắn. Mình đặt:
const int DIEM_THANG = 10;
Mỗi lần rắn ăn mồi, chỉ cần cộng DIEM_THANG vô là xong. Sau này muốn nâng độ khó, sửa điểm từ 10 lên 20 cực dễ.
Ví dụ 3: Tính toán vật lý với số Pi:
Thay vì nhớ 3.14159, mình khai báoconst double PI = 3.14159;
Code lập tức sáng nghĩa, không bị đọc nhầm số thập phân rối mắt.
Mấy Điều Vớ Vẩn Rút Ra
Từ vụ này, mình nghiệm ra:
- Hằng số giống như dán nhãn: Biến mấy con số vô tri thành thứ có nghĩa, dễ nhớ, dễ sửa.
- Bắt chước ngoài đời: Giống như mình ghi “Khoá chống trộm cửa sổ” lên công tắc điện, thay vì để chữ “Công tắc số 3”. Nhỡ người khác dùng nhầm công tắc là bật quạt chứ không khoá cửa, hậu quả khôn lường!
- Đỡ lỗi “typo”: Viết GIA_DIEN xuyên suốt code, ít có chuyện gõ nhầm thành giaDien hay Giadien như khi dùng biến.
Giờ đụng tới bất kỳ con số hay chuỗi chữ nào lặp lại trong code, là mình nghĩ ngay tới chuyện “bỏ hằng” vô. Đỡ lỗi, code sạch, người khác nhìn vào cũng dễ thở hơn nhiều. Có khi lười như mình mà cũng làm được, ai chẳng làm được!
